Zawód doradcy restrukturyzacyjnego uprawnia do wykonywania czynności syndyka, tak więc słusznie może być kojarzony z prawem upadłościowym, jednak uchwalone prawo restrukturyzacyjne, zmierzające do uniknięcia upadłości dłużnika, spowodowało, iż zawód doradcy restrukturyzacyjnego – jak sama nazwa wskazuje – winien być kojarzony przede wszystkim z postępowaniami restrukturyzacyjnymi.
Doradcy restrukturyzacyjni są zatem profesjonalistami posiadającymi odpowiedne kompetencje z zakresu prawa, ekonomii, finansów oraz zarządzania, którzy dzięki swemu doświadczeniu oraz umiejętnościom są w stanie wspierać dłużnika na każdym etapie postępowania restrukturyzacyjnego oraz odpowiednio go do tego postępowania przygotować. Przejawem tak zakreślonych kompetencji jest m.in. udzielanie porad, opinii oraz wyjaśnień, a także reprezentowanie dłużnika przed sądem restrukturyzacyjnym, organami postępowania restrukturyzacyjnego oraz wierzycielami. Zasadnicze obszary działania doradcy restrukturyzacyjnego przedstawiono w poniżej grafice.
Doświadczony doradca restrukturyzacyjny to osoba która pomoże zadłużonemu przedsiębiorcy w sformułowaniu właściwej strategii restrukturyzacyjnej, bowiem pamiętać należy, że cztery odrębne modele postępowania restrukturyzacyjnego odpowiadają zapotrzebowaniu dłużników w innych kontekstach i sytuacjach ekonomiczno-prawnych. To właśnie zadaniem doradcy restrukturyzacyjnego jest właściwe zidentyfikowanie generatorów i destruktorów wartości przedsiębiorstwa, analiza przyczyn stanu zagrożenia niewypłacalnością lub niewypłacalności, a także umiejętne i adekwatne dobranie właściwych środków restrukturyzacyjnych. Doradca restrukturyzacyjny wspiera zatem dłużnika również na etapie przygotowywania wniosku restrukturyzacyjnego, planu restrukturyzacyjnego, a także innych wymaganych dokumentów. Częścią tego zaangażowania stają się również niejednokrotnie negocjacje z wierzycielami oraz wsparcie w procesie uzyskania finansowania.
Podsumowując, rolą doradcy restrukturyzacyjnego jest udzielenie profesjonalnej pomocy przedsiębiorcy przeżywającemu trudności finansowe, począwszy od etapu wyboru właściwego trybu restrukturyzacji, aż do jej pomyślnego zakończenia. Doradca restrukturyzacyjny nie stanowi powielenia standardowej obsługi prawnej, posiada bowiem kompetencje innego typu, lokujące się na styku prawa, ekonomii i zarządzania. Doradcami restrukturyzacyjnymi są z reguły osoby z wykształceniem prawniczym lub ekonomicznym, znające specyfikę i trudności prowadzenia działalności gospodarczej, których od prawników wykonujących praktykę w ramach kancelarii prawnych odróżnia doświadczenie ekonomiczno-zarządcze i zrozumienie specyfiki postępowań restrukturyzacyjnych.
Warto dodać, że doradcy restrukturyzacyjni świadczą usługi również dla wierzycieli, pomagając sformułować optymalną strategię windykacyjną, reprezentując wierzycieli w toku postępowań restrukturyzacyjnych lub upadłościowych, a także profesjonalnie oceniając przedstawione wierzycielom propozycje układowe pod kątem realności ich wykonania oraz zgodności z prawem. Wielokrotnie wsparcie doradcy restrukturyzacyjnego przekłada się na wymiernie wyższe zaspokojenie wierzycieli wskutek prowadzonych działań windykacyjnych, w tym w toku postępowań sądowych (restrukturyzacyjnych lub upadłościowych).